Όταν ένας πολιτικός ηγέτης, με τεράστια δημόσια απήχηση, παίρνει το θράσος να δίνει «ιατρικές» συμβουλές χωρίς καμία επιστημονική γνώση, η κοινωνία εκτίθεται σε θανάσιμους κινδύνους. Οι πρόσφατες δηλώσεις του Ντόναλντ Τραμπ, ότι οι έγκυες δεν πρέπει να λαμβάνουν παρακεταμόλη επειδή –υποτίθεται– προκαλεί αυτισμό, δεν είναι ένα απλό λεκτικό ολίσθημα. Είναι μια πράξη επικίνδυνης αυθαιρεσίας, ανάλογη με την αδιανόητη παρότρυνσή του πριν λίγα χρόνια να καταπίνουμε χλωρίνη για να προστατευτούμε από τον COVID.
Η ιστορία μάς διδάσκει πως τέτοιοι ηγέτες δεν είναι απλώς γραφικοί. Είναι επικίνδυνοι. Η επιρροή τους σε εκατομμύρια πολίτες μετατρέπει τις προσωπικές τους εμμονές σε δημόσιο κίνδυνο. Όταν η άγνοια παρουσιάζεται ως σοφία και η αυθαιρεσία ως γνώση, τότε η κοινωνία απειλείται με συλλογική τύφλωση.
Ο Σωκράτης, αιώνες πριν, στηλίτευε με ανελέητη διαύγεια όσους μιλούσαν για όσα δεν κατείχαν. Ξεχώριζε τον «ἐπαΐοντα», τον γνώστη, από τον δοξολογούντα, αυτόν που απλώς διατυπώνει γνώμες. Η αληθινή σοφία, μας έλεγε, ξεκινά από την παραδοχή της άγνοιας. Τι θα έλεγε λοιπόν για ηγέτες που, ενώ αγνοούν τα στοιχειώδη, δεν σιωπούν αλλά υψώνουν το κενό τους ως σημαία;
Ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός έθεσε ως θεμέλιο της δημοκρατίας όχι την ισοπέδωση, αλλά την παιδεία και τη διάκριση. Μια κοινωνία που δεν ξέρει να ακούει τον ειδικό, αλλά παραδίδεται στη ρητορεία του δημαγωγού, χάνει την ίδια της την κρίση. Κι αν σήμερα εξακολουθεί να ισχύει ότι «εκλέγουμε τους πολιτικούς που μας αξίζουν», αυτό είναι η πιο οδυνηρή μας ήττα.
Το χρέος μας δεν είναι να καταγγέλλουμε μόνο την άγνοια των δημαγωγών. Είναι να προστατεύουμε την κοινωνία από αυτήν. Η επιστήμη, η παιδεία και η κριτική σκέψη είναι οι ασπίδες μας απέναντι σε επικίνδυνους ψευδοσωτήρες. Στο μέλλον, δεν πρέπει να αρκεστούμε στο μοιρολατρικό «έχουμε τους ηγέτες που μας αξίζουν», αλλά να χτίσουμε τη δημοκρατία που μας αξίζει: μια πολιτεία που τιμά τη γνώση, ακούει τους ειδικούς και αποκλείει από το βήμα όσους μιλούν για όσα δεν γνωρίζουν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου